Tak zdecydowała Rada Ministrów, która 30 stycznia br. przyjęła projekt ustawy o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi, przedłożony przez MKiDN.

Projekt ustawy stanowi kompleksową regulację zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi w Polsce. Chodzi o określenie nowych zasad funkcjonowania organizacji zbiorowego zarządzania, w szczególności o to, aby:

  • zapewnić przejrzystość ich działania oraz odpowiedzialność wobec swoich członków i podmiotów uprawnionych,
  • zwiększyć efektywność zarządzania pobranymi środkami.

Nowe rozwiązania dostosowują polskie prawo do przepisów Unii Europejskiej, dotyczących zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi (dyrektywa 2014/26/UE, tzw. dyrektywa CRM).

Zadaniem dyrektywy jest harmonizacja zasad działalności organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi, czyli przede wszystkim prawami do utworów, artystycznych wykonań, fonogramów i wideogramów (częściowo zbiorowo zarządzane są także prawa do wydań książek i prasy). Istotną rolę przy wykonywaniu tych praw pełnią organizacje zbiorowego zarządzania, w szczególności w sytuacjach, w których masowy charakter korzystania z chronionych nimi treści uniemożliwia lub znacząco utrudnia zawarcie indywidualnych umów ze wszystkimi uprawnionymi. Najstarszą polską organizacją zbiorowego zarządzania jest Stowarzyszenie Autorów ZAiKS.

Projekt wprowadza:

  • ułatwienia dla przedsiębiorców, którzy nie będą zmuszeni do odprowadzania tantiem jednocześnie do wielu organizacji zbiorowego zarzadząnia — w większości przypadków będzie to tylko jedna organizacja;
  • instytucję organizacji reprezentatywnej, czyli organizację zbiorowego zarządzania dla uprawnionych (czyli np. twórców, artystów, wykonawców, producentów lub wydawców), którzy nie zawarli umowy o zbiorowe zarządzanie;
  • obowiązek zwoływania corocznie walnego zebrania członków oraz możliwość udziału w nim przez pełnomocnika;
  • obowiązek prowadzenia i bieżącego aktualizowania m.in. elektronicznego wykazu umów o zbiorowe zarządzanie;
  • ograniczenia w swobodnym zarządzaniu środkami finansowymi organizacji zbiorowego zarządzania — ich inwestowanie będzie możliwe jedynie przez zakup obligacji Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego;
  • termin wypłaty przez organizacje zbiorowego zarządzania przychodów z praw, wynoszący 9 miesięcy od końca roku obrotowego;
  • obowiązek corocznego informowania uprawnionego o przysługujących mu należnościach i dokonanych z nich potrąceniach;
  • wzmocnienie pozycji członków stowarzyszenia mającego status organizacji zbiorowego zarządzania. Organizacje te będą musiały przyjąć na członka każdego, kto spełnia warunki członkostwa — te z kolei muszą opierać się na obiektywnych, przejrzystych i niedyskryminujących kryteriach. Zasada ta dotyczy jednak wyłącznie podmiotów z państw UE lub EFTA.

Większość nowych przepisów ma wejść w życie po 14 dniach od daty ich ogłoszenia w Dz.U.