W Dz.U. z 5 września 2013 r. pod poz. 1028 opublikowano Ustawę z 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy — Kodeks pracy. Zmiana dotyczy przede wszystkim urlopów wychowawczych i jej celem jest lepsze godzenie pracy, życia prywatnego i rodzinnego przez pracujących rodziców oraz zapewnienie równości kobiet i mężczyzn w odniesieniu do ich szans na rynku pracy i traktowania w pracy.

Z art. 186 Ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (dalej: kp) w nowym brzmieniu wynika m.in., że wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy, zaś urlopu tego udziela się na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 5. roku życia. Poprzednio wymiar tego urlopu określono w latach, tj. do 3 lat.

Wprowadzono zasadę, że każdemu z rodziców (opiekunów) dziecka przysługuje wyłączne prawo do jednego miesiąca urlopu wychowawczego z przysługującego wymiaru urlopu, tj. do 36 miesięcy. Prawa tego nie można przenieść na drugiego z rodziców lub opiekunów dziecka.
Rodzice lub opiekunowie dziecka mogą jednocześnie korzystać z urlopu wychowawczego przez okres nieprzekraczający 4 miesięcy (art. 186 § 6 kp). Poprzednio okres ten wynosił 3 miesiące.

Inna zmiana dotyczy sposobu wykorzystania urlopu wychowawczego: można go wykorzystać najwyżej w 5 częściach — poprzednio można go było podzielić na 4 części. Poza tym, rodzic dziecka ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 36 miesięcy, jeżeli drugi rodzic dziecka (art. 186 § 9 kp):

  • nie żyje,
  • nie posiada władzy rodzicielskiej,
  • został pozbawiony władzy rodzicielskiej albo taka władza uległa ograniczeniu lub zawieszeniu.

Przy nowelizacji kp pamiętano o rodzicach, którzy teraz właśnie są na urlopach wychowawczych. Rodzice (opiekunowie dziecka), którzy do 1 października 2013 r.:


  • jednocześnie korzystali z urlopu wychowawczego na dane dziecko — od tego dnia mają prawo do jednoczesnego korzystania z takiego urlopu w wymiarze stanowiącym różnicę między nowym wymiarem (4 miesięcy) a wymiarem urlopu wychowawczego wykorzystanym jednocześnie na dane dziecko,
  • korzystali z urlopu wychowawczego na dane dziecko w częściach — od tego dnia mają prawo do wykorzystania takiego urlopu w liczbie części stanowiącej różnicę między nową liczbą części (maksymalnie 5) a liczbą części urlopu wychowawczego wykorzystaną na dane dziecko.

Nowe przepisy weszły w życie 1 października 2013 r.

Więcej porad dotyczących nowych urlopów wychowawczych znajdą Państwo w najbliższym numerze Poradnika Instytucji Kultury.