Decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego trafiły w marcu br. nowe elementy.

Dopisano następujące elementy:

  • koszyk wikowy — tradycja wyplatania w gminie Ciężkowice,
  • wyplatanie z korzeni świerkowych w Beskidzie Śląskim,
  • tradycje barbórkowe oraz kult św. Kingi wśród górników w kopalniach soli w Bochni i Wieliczce,
  • zwyczaje związane z kultem św. Barbary oraz tradycje górników kruszcowych na ziemi tarnogórskiej,
  • tradycje kulturowe górniczych orkiestr dętych z Górnego Śląska,
  • bobowska koronka klockowa,
  • plecionkarstwo na Śląsku Opolskim,
  • zielarstwo i ziołolecznictwo na Śląsku Opolskim,
  • tradycje hafciarskie w Dobrzeniu Wielkim.

Obecnie na liście znajdują się już 73 wpisy. Ratyfikowana przez Polskę Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego sporządzona w Paryżu 17 października 2003 r. definiuje w art. 2 niematerialne dziedzictwo kulturowe jako:

  • praktyki,
  • wyobrażenia,
  • przekazy,
  • wiedzę,
  • umiejętności,

oraz związane z nimi:

  • instrumenty,
  • przedmioty,
  • artefakty,
  • przestrzeń kulturową

– które wspólnoty, grupy i, w niektórych przypadkach, jednostki uznają za część własnego dziedzictwa kulturowego, przekazywane z pokolenia na pokolenie i stale odtwarzane przez wspólnoty i grupy w relacji z ich otoczeniem, oddziaływaniem przyrody i ich historią oraz które zapewnia im poczucie tożsamości i ciągłości, przyczyniając się w ten sposób do wzrostu poszanowania dla różnorodności kulturowej oraz ludzkiej kreatywności.

W konwencji chodzi o takie niematerialne dziedzictwo kulturowe, które jest zgodne z prawami człowieka, jak również odpowiada wymogom wzajemnego poszanowania między wspólnotami, grupami i jednostkami oraz zasadom zrównoważonego rozwoju. W rozumieniu konwencji niematerialne dziedzictwo kulturowe przejawia się między innymi w następujących dziedzinach:

  • tradycje i przekazy ustne, w tym język jako nośnik niematerialnego dziedzictwa kulturowego;
  • sztuki widowiskowe;
  • zwyczaje, rytuały i obrzędy świąteczne;
  • wiedza i praktyki dotyczące przyrody i wszechświata;
  • umiejętności związane z rzemiosłem tradycyjnym.

Z kolei art. 12 konwencji nakłada na państwa-strony obowiązek inwentaryzacji przejawów tego dziedzictwa znajdujących się na ich terytoriach. Krajowa lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego ma charakter informacyjny i jest stale aktualizowana.

Narodowy Instytut Dziedzictwa zachęca wszystkie środowiska związane z praktykowaniem tradycji, zwyczajów, obyczajów, wykonywaniem tradycyjnego rzemiosła i rękodzieła, kultywujące pamięć historyczną, przechowujące wiedzę tradycyjną i wierzenia, zajmujące się tradycjami muzycznymi, widowiskowymi, językowymi i wszelkimi innymi przejawami usankcjonowanej tradycją działalności człowieka do zgłaszania tych zjawisk do wpisu na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

Wniosek należy wysłać pocztą lub złożyć osobiście w kancelarii NID pod adresem: ul. M. Kopernika 36/40, 00-924 Warszawa.