W Dz.U. z 28 lipca 2015 r. pod poz. 1045 opublikowano Ustawę z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw.

Nowelizacja wprowadza dość istotne zmiany dotyczące współdziałania jednostek samorządu terytorialnego m.in. z samorządowymi instytucjami kultury.

Wprowadzone do Ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym przepisy art. 10a––10d przewidują, że gmina może zapewnić wspólną obsługę, w szczególności administracyjną, finansową i organizacyjną, m.in. gminnym instytucjom kultury jako jednostkom obsługiwanym. Wspólną obsługę, jako jednostka obsługująca, może prowadzić:

  • urząd gminy,
  • inna jednostka organizacyjna gminy,
  • jednostka organizacyjna związku międzygminnego albo
  • jednostka organizacyjna związku powiatowo-gminnego.

Gminne instytucje kultury, na podstawie porozumienia zawartego z jednostką obsługującą, mogą przystąpić do wspólnej obsługi, po uprzednim zgłoszeniu tego zamiaru wójtowi. Zakres wspólnej obsługi określa zawarte porozumienie.

Co ważne:

  • jednostka obsługująca ma prawo żądania od jednostki obsługiwanej informacji oraz wglądu w dokumentację w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań w ramach wspólnej obsługi tej jednostki,
  • jednostka obsługiwana ma prawo żądania od jednostki obsługującej informacji oraz wglądu w dokumentację w zakresie zadań wykonywanych przez jednostkę obsługującą w ramach wspólnej obsługi.

Zakres wspólnej obsługi nie może jednak obejmować kompetencji kierowników jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych do dysponowania środkami publicznymi oraz zaciągania zobowiązań, a także sporządzania i zatwierdzania planu finansowego oraz przeniesień wydatków w tym planie.
Natomiast w przypadku powierzenia obowiązków z zakresu rachunkowości i sprawozdawczości instytucji kultury, są one przekazywane w całości. Jednostka obsługująca ma też prawo, w zakresie i celu niezbędnym do wykonywania zadań w ramach wspólnej obsługi, przetwarzać dane osobowe przetwarzane przez jednostkę obsługiwaną.

Analogiczne przepisy wprowadzono też w przepisach dotyczących samorządu powiatowego oraz województwa.

W konsekwencji zmieniono też przepisy Ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Kierownik jednostki obsługującej jest bowiem odpowiedzialny za gospodarkę finansową oraz rachunkowość i sprawozdawczość jednostki obsługiwanej. Jeśli w ramach wspólnej obsługi jednostka obsługująca zaliczana do sektora finansów publicznych zapewnia realizację zadań głównego księgowego samorządowej instytucji kultury przez osobę spełniającą wymagane wymogi, w jednostce obsługiwanej nie zatrudnia się głównego księgowego.

Nowelizacja wprowadza też zmiany m.in. w łączeniu gmin oraz funkcjonowaniu związków międzygminnych. Zmiany dotyczą także innych ustaw, m.in. podatkowych (podatku: od spadków i darowizn, rolnego, leśnego, od czynności cywilnoprawnych oraz podatków i opłat lokalnych). W Ustawie z 29 września 1994 r. o rachunkowości umożliwiono jednostkom sektora finansów publicznych powierzenie prowadzenia ksiąg rachunkowych innej jednostce z tego sektora.

Inne zmiany dotyczą m.in. ustaw o:

  • pomocy społecznej (łączenie jednostek organizacyjnych pomocy społecznej),
  • ochronie przyrody (zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu z nieruchomości i zasady ich usuwania),
  • publicznym transporcie zbiorowym,
  • wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Większość przepisów nowelizacji wejdzie w życie 1 stycznia 2016 r.