W Dz.U. z 17 lipca 2015 r. pod poz. 994 opublikowano Ustawę z 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej: nowelizacja).

Nowelizacja wprowadza m.in. przepisy, zgodnie z którymi artysta wykonawca albo jego spadkobierca może wypowiedzieć umowę, na mocy której:

  • prawa do artystycznego wykonania zostały przeniesione w tym zakresie na producenta fonogramu,
  • producentowi fonogramu udzielona została w tym zakresie licencja wyłączna na korzystanie z artystycznego wykonania.

Artysta ma taką możliwość, jeżeli po upływie 50 lat od publikacji fonogramu albo jego rozpowszechnienia w inny sposób, producent fonogramu:

  • nie wprowadza do obrotu wystarczającej liczby egzemplarzy fonogramu (chodzi o taką liczbę, która, biorąc pod uwagę jego charakter, zaspokajałaby racjonalne potrzeby odbiorców), lub
  • nie udostępnia go publicznie w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.

Wypowiedzenie takiej umowy staje się skuteczne, jeżeli producent fonogramu w ciągu roku od dnia doręczenia mu oświadczenia o tym wypowiedzeniu nie zacznie korzystać z fonogramu w żaden z wymienionych sposobów. Co ważne, prawo do wypowiedzenia umowy nie podlega zrzeczeniu się ani zbyciu.

Ponadto, jeżeli przeniesienie praw albo udzielenie licencji nastąpiło za jednorazowym wynagrodzeniem, to artysta wykonawca ma prawo do corocznego dodatkowego wynagrodzenia od producenta fonogramu za każdy rok następujący po upływie 50 lat po roku publikacji fonogramu albo jego rozpowszechnienia w inny sposób. Prawo do dodatkowego wynagrodzenia nie podlega zrzeczeniu się ani zbyciu. Wypłata tego dodatkowego wynagrodzenia powinna nastąpić za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi do artystycznych wykonań, którą w drodze konkursu wyznaczy na okres nie dłużej niż 5 lat Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Ponadto, do listy praw majątkowych, które gasną z upływem 70 lat, dodano prawa w odniesieniu do utworu słowno-muzycznego, jeżeli utwór słowny i utwór muzyczny zostały stworzone specjalnie dla danego utworu słowno-muzycznego — od śmierci później zmarłej z wymienionych osób: autora utworu słownego albo kompozytora utworu muzycznego.

Jeżeli w ciągu 50 lat następujących po roku, w którym nastąpiło artystyczne wykonanie:

  • opublikowano fonogramy lub
  • rozpowszechniono artystyczne wykonanie utrwalone na fonogramie,

to prawo artysty do korzystania z artystycznego wykonania oraz do wynagrodzenia wygasa z upływem 70 lat od tego zdarzenia. A gdy miały miejsce obydwie sytuacje — to od daty tej z nich, która miała miejsce wcześniej.

Ponadto w art. 2–4 nowelizacji określono następujące przepisy przejściowe:

 

  • przepisy dotyczące wypowiedzenia umowy i wygaśnięcia z upływem 70 lat prawa do utrwalonego na fonogramie wykonania w brzmieniu nadanym nowelizacją stosuje się:
    • do artystycznych wykonań i fonogramów, które 1 listopada 2013 r. podlegały ochronie na podstawie przepisów dotychczasowych, oraz
    • do artystycznych wykonań i fonogramów powstałych po tym dniu

(jeśli rozpoczęte przed 1 sierpnia 2015 r. korzystanie z artystycznego wykonania lub fonogramu było według przepisów dotychczasowych dozwolone, natomiast od tego dnia wymaga zezwolenia — może być ono kontynuowane, pod warunkiem że uprawniony otrzyma stosowne wynagrodzenie należne od 1 sierpnia 2015 r.);

 

  • przepis dotyczący wygaśnięcia praw z upływem 70 lat stosuje się:
    • do utworów słowno-muzycznych, w których utwór słowny lub utwór muzyczny 1 listopada 2013 r. podlegał ochronie na podstawie przepisów dotychczasowych, oraz
    • do utworów słowno-muzycznych stworzonych po tym dniu

(jeśli rozpoczęte przed 1 sierpnia 2015 r. korzystanie z utworu słowno-muzycznego było według przepisów dotychczasowych dozwolone, natomiast od tego dnia wymaga zezwolenia — może być ono kontynuowane na podstawie przepisów dotychczasowych);

 

  • umowy, na mocy których:
    • prawa do artystycznego wykonania zostały przeniesione na producenta fonogramu,
    • producentowi fonogramu udzielono licencji na korzystanie z artystycznego wykonania, obowiązujące 31 października 2013 r.,

zachowują moc obowiązującą do dnia upływu okresu 70 lat od publikacji lub innego rozpowszechnienia artystycznego wykonania utrwalonego na fonogramie; chyba że strony postanowiły inaczej.

Nowelizacja weszła w życie 1 sierpnia 2015 r.