W Dz.U. z 30 września 2015 r. pod poz. 1505 opublikowano długo oczekiwaną Ustawę z 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustaw regulujących warunki dostępu do wykonywania niektórych zawodów (dalej: deregulacja).

Nowelizacja wprowadza zmiany m.in. do ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (dalej: ustawa o działalności kulturalnej). Wprowadzono nowy art. 16a, na podstawie którego do czasu powołania dyrektora albo do czasu powierzenia zarządzania instytucją kultury organizator może powierzyć pełnienie obowiązków dyrektora wyznaczonej osobie na okres nie dłuższy niż:

  • do końca sezonu artystycznego następującego po sezonie, w trakcie którego dyrektor został odwołany albo akt jego powołania wygasł — w instytucji artystycznej oraz
  • rok — w innej niż instytucja artystyczna instytucji kultury.

Wprowadzono też podział na (art. 29 ustawy o działalności kulturalnej):

  • fundusz instytucji kultury, który odzwierciedla wartość mienia wydzielonego dla instytucji kultury w momencie jej utworzenia i ulega zwiększeniu o wartość niepodlegających amortyzacji aktywów trwałych sfinansowanych z dotacji lub otrzymanych nieodpłatnie oraz zmniejszeniu o wartość niepokrytej straty netto,
  • fundusz rezerwowy, który tworzy się z zysku netto za poprzedni rok obrotowy i przeznacza się na pokrycie strat instytucji kultury (w przypadku gdy strata netto jest wyższa niż fundusz rezerwowy, pozostałą jej część pokrywa się z funduszu instytucji kultury).

Przewidziano także przepis przejściowy (art. 22 deregulacji), zgodnie z którym wartość odpowiadającą niezamortyzowanej części wartości początkowej podlegających amortyzacji aktywów trwałych otrzymanych nieodpłatnie lub sfinansowanych z dotacji, których wartość zwiększyła przed dniem 1 stycznia 2012 r. fundusz instytucji kultury, podlega przeniesieniu na rozliczenia międzyokresowe przychodów (art. 41 ustawy o rachunkowości). Wartość tę ustala się na 31 grudnia 2014 r. Przeniesienie to następuje nie później niż na 31 grudnia 2015 r. Rozliczenie wartości przeniesionych przychodów ma zastosowanie do odpisów amortyzacyjnych dokonanych od 1 stycznia 2015 r.

Ponadto doprecyzowano, że roczne sprawozdanie finansowe instytucji kultury zatwierdza organizator. Natomiast w przypadku samorządowej instytucji kultury sprawozdanie to zatwierdza organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego (np. zarząd gminy).

Więcej o tym zagadnieniu piszemy w poradzie „Amortyzacja sprzed 2012 r. nareszcie nie będzie miała wpływu na wynik finansowy instytucji kultury”.

Do ustawy o działalności kulturalnej dodano również art. 29a. Wynika z niego, że nie można ujawniać:

  • wysokości wynagrodzenia podmiotu świadczącego usługi lub realizującego dostawy z zakresu działalności artystycznej lub twórczej oraz
  • danych osobowych podmiotu świadczącego usługi lub realizującego dostawy z zakresu działalności kulturalnej, związanych z posiadanymi prawami wyłącznymi.

Zakaz ten stosuje się, jeśli do tych usług lub dostaw nie stosuje się przepisów Prawa zamówień publicznych, a podmiot ten zastrzegł, że informacje te nie mogą być udostępniane.

Natomiast w ustawie o muzeach dodano rozdział 4a „Ochrona prawna rzeczy ruchomych o wartości historycznej, artystycznej lub naukowej wypożyczonych z zagranicy na wystawę czasową organizowaną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej”. Według nowych przepisów organizator wystawy składa ministrowi kultury wniosek o objęcie ochroną prawną rzeczy ruchomej co najmniej na 6 miesięcy przed planowanym wwiezieniem tej rzeczy na terytorium Polski. Organizator będzie też musiał zawiadamiać niezwłocznie ministra o wwiezieniu na terytorium Polski i wywiezieniu z niej rzeczy ruchomej objętej ochroną prawną.

Ponadto, wprowadzono nowe przepisy dotyczące pracowników muzeum, tj.:

  • art. 32 ustawy o muzeach, który określa grupę zawodową muzealników,
  • art. 32a–32c ustawy o muzeach, które regulują wymagania stawiane osobom zatrudnianym na stanowisku: kustosza dyplomowanego, adiunkta, asystenta oraz innego specjalisty w zawodach dotyczących działalności muzealniczej,
  • art. 33a–33d ustawy o muzeach, które określają zasady potwierdzania posiadanych kwalifikacji wymaganych na poszczególnych stanowiskach w muzeach.

Zwracam uwagę na przepis przejściowy deregulacji, z którego wynika, że osoba zatrudniona w muzeum 30 listopada 2015 r. na stanowisku starszego konserwatora, która spełniała wymagania kwalifikacyjne uprawniające do zajmowania tego stanowiska na podstawie dotychczasowych przepisów, zachowuje nabyte uprawnienia do zajmowania tego stanowiska (art. 23 ust. 1 deregulacji).

Zmiany wprowadzono także w Ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (dalej: ustawa o ochronie zabytków). Dodano nowe przepisy regulujące m.in. zasady prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich lub badań konserwatorskich, prowadzonych przy zabytkach wpisanych do rejestru (art. 36a oraz art. 37a–37h ustawy o ochronie zabytków).

Osoby, które przed 30 listopada 2015 r. uzyskały uprawnienia w zakresie kierowania pracami konserwatorskimi lub ich samodzielnego wykonywania albo kierowania robotami budowlanymi lub wykonywania nadzoru inwestorskiego na podstawie dotychczasowych przepisów, zachowują te uprawnienia (art. 29 ust. 1 deregulacji).

Nowelizacja, w większości, obowiązuje od 30 listopada 2015 r.