W Dz.U. z 18 stycznia 2019 r. pod poz. 115 opublikowano Ustawę z 6 grudnia 2018 r. o zmianie ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej.

Znowelizowano art. 16 Ustawy z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (dalej: ustawa o działalności kulturalnej), zgodnie z którym w samorządowych instytucjach kultury, których wykaz określa, w drodze rozporządzenia, MKiDN, biorąc pod uwagę ich znaczenie dla kultury narodowej, wyłonienie kandydata na stanowisko dyrektora zasadniczo następuje w drodze konkursu.

Do art. 16 ustawy o działalności kulturalnej dodano ust. 3d i 3e, z których wynika, że organizator przed ogłoszeniem tego konkursu podaje do publicznej wiadomości informację o zamiarze ogłoszenia konkursu, zawierającą w szczególności termin rozpoczęcia i przewidywany termin zakończenia postępowania konkursowego. Uwzględniając formę organizacyjno–prawną, zakres działalności oraz aktualną sytuację instytucji kultury, której dotyczy konkurs, organizator określa w ogłoszeniu o konkursie co najmniej:

  • nazwę, siedzibę i adres instytucji kultury;
  • opis kwalifikacji wymaganych od kandydata na stanowisko dyrektora instytucji kultury;
  • umiejętności i kompetencje, które ma posiadać kandydat na stanowisko dyrektora instytucji kultury, oraz zadania, jakie ma realizować dyrektor w zakresie bieżącego funkcjonowania i rozwoju instytucji kultury;
  • wymóg złożenia przez osoby przystępujące do konkursu programu realizacji zadań w zakresie bieżącego funkcjonowania i rozwoju instytucji kultury;
  • wykaz dokumentów wymaganych od osób przystępujących do konkursu;
  • informację o sposobie udostępnienia przez organizatora dokumentów i informacji, dotyczących warunków organizacyjno-finansowych funkcjonowania instytucji kultury, w tym jej planów finansowych i rzeczowych na okresy po rozstrzygnięciu konkursu, jeżeli w danej instytucji kultury plan rzeczowy jest opracowywany, oraz inne ogólne informacje na temat działalności instytucji kultury;
  • miejsce i termin złożenia ofert, nie krótszy niż 30 dni od dnia podania do publicznej wiadomości ogłoszenia o konkursie;
  • termin rozpatrzenia złożonych ofert.

Przy czym, MKiDN otrzymał delegację ustawową do określenia, w drodze rozporządzenia, w odniesieniu do omawianego konkursu, sposobów:

  • podania do publicznej wiadomości informacji o zamiarze ogłoszenia konkursu, w tym terminu i miejsca podania tej informacji do publicznej wiadomości,
  • ogłoszenia konkursu, w tym terminu i miejsca publikacji tego ogłoszenia,
  • przeprowadzania konkursu.

Minister powinien przy tym uwzględnić przyczyny ogłoszenia konkursu, konieczność zapewnienia powszechnego dostępu do informacji o zamiarze ogłoszenia konkursu, do ogłoszenia konkursu oraz do jego warunków, zapewnienie sposobu rzetelnej oceny uczestników konkursu oraz sprawnego przeprowadzenia procedury konkursowej.

Zgodnie z art. 16 ust. 4 i 5 ustawy o działalności kulturalnej, w celu przeprowadzania konkursu organizator powołuje komisję konkursową, w skład której wchodzą:

  • trzech przedstawicieli organizatora;
  • dwóch przedstawicieli MKiDN;
  • dwóch przedstawicieli zakładowych organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu art. 253 ust. 1 lub 2 ustawy o związkach zawodowych działających w tej instytucji kultury; jeżeli w instytucji kultury nie działają zakładowe organizacje związkowe, w miejsce tych osób organizator powołuje do komisji konkursowej dwóch przedstawicieli załogi tej instytucji;
  • dwóch przedstawicieli stowarzyszeń zawodowych lub twórczych właściwych ze względu na zakres działania tej instytucji kultury.

Do art. 16 ustawy o działalności kulturalnej dodano też ust. 5a‒5c, z których wynika, że komisja konkursowa:

  • ustala szczegółowe kryteria oceny uczestników konkursu, uwzględniając treść ogłoszenia o konkursie;
  • przeprowadza postępowanie konkursowe na kandydata na stanowisko dyrektora instytucji kultury, w tym: ustala spełnienie warunków określonych w ogłoszeniu o konkursie przez jego uczestników albo stwierdza uchybienia lub braki w złożonych ofertach, przeprowadza rozmowy z uczestnikami konkursu, w tym dotyczące złożonych przez nich programów realizacji zadań;
  • rozstrzyga konkurs na kandydata na stanowisko dyrektora instytucji kultury, sporządza z niego protokół końcowy i przekazuje organizatorowi wyniki konkursu wraz z jego dokumentacją.

Obsługę komisji konkursowej, w tym niezbędne warunki organizacyjne i środki finansowe związane z przeprowadzeniem postępowania konkursowego na kandydata na stanowisko dyrektora instytucji kultury oraz działalnością komisji konkursowej, zapewnia organizator.

Poza tym, członkowi komisji konkursowej zamieszkałemu poza miejscowością, w której odbywa się posiedzenie komisji konkursowej, niebędącemu pracownikiem podmiotu, którego jest przedstawicielem w komisji konkursowej, biorącemu udział w posiedzeniu komisji konkursowej organizator zwraca koszty podróży w wysokości i na warunkach określonych w przepisach o podróżach służbowych, czyli obecnie w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz.U. z 2013 r. poz. 167).

Natomiast członkiem komisji konkursowej nie może być osoba (nowy art. 16 ust. 7 ustawy o działalności kulturalnej):

  • przystępująca do konkursu;
  • w stosunku do której osoba przystępująca do konkursu jest małżonkiem, krewnym lub powinowatym w linii prostej, krewnym lub powinowatym w linii bocznej do drugiego stopnia włącznie lub pozostaje w takim stosunku prawnym lub faktycznym, że może to powodować uzasadnione wątpliwości co do jej obiektywizmu lub bezstronności.

Członek komisji konkursowej, po zapoznaniu się z ofertami, składa organizatorowi oświadczenie, że nie zachodzą wobec niego wymienione wyżej okoliczności.

Jeżeli (nowy art. 16 ust. 9 i 10 ustawy o działalności kulturalnej):

  • okoliczności te zostaną ujawnione po rozpoczęciu pierwszego posiedzenia komisji konkursowej, organizator niezwłocznie wyznacza inną osobę z zachowaniem trybu właściwego dla powołania członka komisji konkursowej;
  • w ofercie zawierającej wszystkie informacje i dokumenty określone w ogłoszeniu o konkursie komisja konkursowa stwierdzi uchybienia lub braki, w szczególności dotyczące braku podpisu lub braku oznaczenia stron dokumentów, komisja wyznacza osobie, która złożyła ofertę, termin nie krótszy niż 3 dni robocze na usunięcie uchybień lub uzupełnienie braków pod rygorem odrzucenia oferty.

Konkurs pozostaje nierozstrzygnięty w razie stwierdzenia przez komisję konkursową, że żadna oferta nie spełnia warunków określonych w ogłoszeniu o konkursie lub że żaden z uczestników dopuszczonych do udziału w konkursie nie spełnia kryteriów oceny. Organizator przedstawia kandydatowi wyłonionemu w konkursie warunki organizacyjno-finansowe instytucji kultury, określone z uwzględnieniem programu realizacji zadań oraz warunków organizacyjno-finansowych funkcjonowania instytucji kultury, w celu uzgodnienia treści umowy. W przypadku nierozstrzygnięcia konkursu albo jeżeli kandydat wyłoniony w tym konkursie nie zostanie powołany na stanowisko dyrektora instytucji kultury, organizator niezwłocznie ogłasza kolejny konkurs, chyba że wystąpi do MKiDN o zgodę na powołanie dyrektora bez konkursu (nowy art. 16 ust. 11‒13 ustawy o działalności kulturalnej).

Do konkursów na kandydata na stanowisko dyrektora instytucji kultury ogłoszonych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie nowelizacji, czyli przed 19 kwietnia 2019 r., stosuje się przepisy dotychczasowe.