W Dz.U. z 5 września 2019 r. pod poz. 1696 opublikowano Ustawę z 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (dalej: ustawa o zapewnianiu dostępności).

Ustawa o zapewnianiu dostępności określa środki służące zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami oraz obowiązki podmiotów publicznych w tym zakresie. Natomiast do dostępności cyfrowej w zakresie nieuregulowanym w tej ustawie stosuje się przepisy Ustawy z 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 848).

Z ustawy tej wynika m.in., że:

  • osoba ze szczególnymi potrzebami to osoba, która ze względu na swoje cechy zewnętrzne lub wewnętrzne, albo ze względu na okoliczności, w których się znajduje, musi podjąć dodatkowe działania lub zastosować dodatkowe środki w celu przezwyciężenia bariery, aby uczestniczyć w różnych sferach życia na zasadzie równości z innymi osobami;
  • chodzi tu o dostępność rozumianą jako dostępność architektoniczną, cyfrową oraz informacyjno-komunikacyjną co najmniej w zakresie określonym przez minimalne wymagania, o których mowa w art. 6 ustawy o zapewnianiu dostępności, będącą wynikiem uwzględnienia uniwersalnego projektowania albo zastosowania racjonalnego usprawnienia;
  • obowiązki w zakresie zapewnienia takiej dostępności wymienionym wyżej osobom ciążą przede wszystkim na podmiotach określonych w art. 3 ustawy, czyli m.in. na jednostkach sektora finansów publicznych, a więc także na instytucjach kultury;
  • uniwersalne projektowanie to projektowanie, o którym mowa w art. 2 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku 13 grudnia 2006 r. (Dz.U. z 2012 r. poz. 1169 ze zm.), uwzględniane w szczególności w celu spełnienia minimalnych wymagań, dla zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami.

Podmiot publiczny zapewnia dostępność osobom ze szczególnymi potrzebami przez:

  • stosowanie uniwersalnego projektowania lub racjonalnych usprawnień,
  • uwzględnianie ich potrzeb w planowanej i prowadzonej działalności;
  • usuwanie barier, a także zapobieganie ich powstawaniu.

W związku z tym ustawa o zapewnianiu dostępności wprowadziła zmiany w Ustawie z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (dalej: ustawa o działalności kulturalnej). Zgodnie z nimi:

  • podmioty prowadzące działalność kulturalną składające wniosek o dotacje państwowe (art. 5 ust. 2, art. 9 ust. 3 i art. 28 ust. 1b ustawy o działalności kulturalnej), przedstawiają, w jaki sposób wykorzystanie środków z dotacji będzie uwzględniało zapewnienie dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, o których mowa w ustawie o zapewnianiu dostępności (art. 5 ust. 3 ustawy o działalności kulturalnej);
  • MKiDN wskazuje programy określające cele przeznaczenia środków finansowych z budżetu państwa na priorytetowe zadania w danym roku kalendarzowym, w których wnioski o udzielenie dotacji wymagają przedstawienia sposobu wykorzystania środków z dotacji na zapewnienie dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (art. 9b ustawy o działalności kulturalnej);
  • zawiadomienie o organizacji imprezy artystycznej lub rozrywkowej powinno zawierać także określenie planowanych działań w zakresie dostosowania imprezy dla osób ze szczególnymi potrzebami, z uwzględnieniem, w razie potrzeby, racjonalnych usprawnień, o których mowa w art. 2 pkt 5 ustawy o zapewnianiu dostępności (art. 34 ust. 2 pkt 5 ustawy o działalności kulturalnej).

Natomiast w Ustawie z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w art. 25 ust. 1 zmieniono pkt 1, zgodnie z którym w nowym brzmieniu zagospodarowanie na cele użytkowe zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru wymaga posiadania przez jego właściciela lub posiadacza dokumentacji konserwatorskiej określającej stan zachowania zabytku nieruchomego i możliwości jego adaptacji, z uwzględnieniem historycznej funkcji i wartości tego zabytku, jak również możliwości jego dostosowania dla osób ze szczególnymi potrzebami, o których mowa w ustawie o zapewnianiu dostępności.

Ustawa, łącznie ze zmianami w wymienionych wyżej ustawach, w większości obowiązuje od 20 września 2019 r.