W Dz.U. z 24 września 2019 r. pod poz. 1811 opublikowano Rozporządzenie MKiDN z 10 października 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie rzeczoznawców Ministra Kultury w zakresie opieki nad zabytkami.

Zmiany wprowadzono w Rozporządzeniu Ministra Kultury z 10 maja 2004 r. w sprawie rzeczoznawców Ministra Kultury w zakresie opieki nad zabytkami (Dz.U. poz. 1302). Po zmianie tytuł rozporządzenia nosi nazwę „w sprawie rzeczoznawców ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego w zakresie opieki nad zabytkami”.

Uprawnienia MKiDN są obecnie nadawane rzeczoznawcom także w zakresie dziedzictwa przemysłowego i zabytków techniki.

Wniosek o nadanie uprawnień rzeczoznawcy kandydat składa do MKiDN za pośrednictwem Generalnego Konserwatora Zabytków. Po zmianie, kandydat na rzeczoznawcę powinien dołączyć do wniosku:

  • dokumenty lub ich poświadczone kopie potwierdzające posiadane wykształcenie, stopnie lub tytuły naukowe albo stopnie lub tytuły w zakresie sztuki;
  • dokumenty lub ich poświadczone kopie potwierdzające posiadanie praktyki;
  • pisemną rekomendację stowarzyszenia, uczelni lub instytucji kultury wyspecjalizowanych w opiece nad zabytkami;
  • oświadczenie o korzystaniu z pełni praw cywilnych i obywatelskich.

Przed zmianą kandydat dołączał do wniosku pisemną rekomendację stowarzyszenia, uczelni lub instytucji kultury wyspecjalizowanych w opiece nad zabytkami.

Dodano przepis, zgodnie z którym przed przekazaniem wniosku kandydata na rzeczoznawcę do MKiDN Generalny Konserwator Zabytków może zwrócić się do jednego lub kilku wojewódzkich konserwatorów zabytków o wyrażenie opinii.

Nadanie uprawnień rzeczoznawcy następuje z dniem wręczenia kandydatowi aktu nadania uprawnień rzeczoznawcy. Osoba, której nadano uprawnienia rzeczoznawcy, przed objęciem funkcji składa pisemne przyrzeczenie o następującej, zmienionej, treści: „Świadomy odpowiedzialności przed prawem przyrzekam uroczyście, że powierzone mi obowiązki rzeczoznawcy ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego w zakresie opieki nad zabytkami wykonywać będę z całą sumiennością i bezstronnością, działając dla dobra dziedzictwa kulturowego”.

MKiDN cofnie uprawnienia rzeczoznawcy w przypadku, gdy rzeczoznawca pomimo pisemnego upomnienia wydaje oceny lub opinie:

  • dla podmiotów innych niż wskazane w art. 100 ust. 2 Ustawy z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (dalej: ustawa o ochronie zabytków) — rzeczoznawca ma prawo do wydawania ocen i opinii na rzecz organów ochrony zabytków, organów wymiaru sprawiedliwości, prokuratury, Policji, organów Krajowej Administracji Skarbowej, Straży Granicznej, Najwyższej Izby Kontroli oraz Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Przy czym, rzeczoznawca ma prawo do wydawania ocen i opinii dla podmiotów innych niż wymienione, ale tylko w zakresie określonym w art. 59 ust. 3 pkt 1 i 2 ustawy o ochronie zabytków,
  • w zakresie innym niż określony w art. 59 ust. 3 pkt 1 i 2 ustawy o ochronie zabytków,
  • używając tytułu „rzeczoznawca ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego w zakresie opieki nad zabytkami”.

Rzeczoznawca ma prawo do otrzymania wynagrodzenia z tytułu opracowanej w formie pisemnej oceny lub opinii, na podstawie umowy cywilnoprawnej, a nie tylko na podstawie umowy o dzieło.

Generalny Konserwator Zabytków:

  • gromadzi i rejestruje kopie ocen i opinii oraz sprawozdania przesyłane przez rzeczoznawców;
  • dokonuje okresowej oceny pracy rzeczoznawców, którą przedstawia MKiDN.

Do postępowań w sprawie nadania lub cofnięcia uprawnień rzeczoznawcy wszczętych i niezakończonych przed 9 października 2019 r. stosuje się przepisy w nowym brzmieniu. Natomiast Generalny Konserwator Zabytków wyznaczy kandydatom na rzeczoznawców termin, nie krótszy niż 14 dni, na dostosowanie wniosków o nadanie uprawnień rzeczoznawcy do wymagań określonym w nowych przepisach.

Rozporządzenie obowiązuje od 9 października 2019 r.