W Dz.U. z 25 stycznia 2021 r. pod poz. 155 opublikowano Ustawę z 16 grudnia 2020 r. o zmianie ustawy — Kodeks postępowania karnego. Zmiany wprowadzono do Ustawy z 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (dalej: kpk).

Nowelizacja dotyczy nowych zasad traktowania pokrzywdzonego w postępowaniu karnym:

  • przesłuchanie oskarżonego, świadka, biegłego i kuratora wymaga spisania protokołu (art. 143 § 1 pkt 2 kpk);
  • przesłuchanie świadka może nastąpić przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie tej czynności na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku (art. 177 § 1a kpk);
  • podczas czynności możliwa jest obecność osoby wskazanej przez pokrzywdzonego (art. 299a § 1 kpk);
  • sąd może wyłączyć jawność rozprawy w całości albo w części, jeżeli jawność mogłaby naruszyć ważny interes prywatny, a także na żądanie osoby, która złożyła wniosek o ściganie (art. 360 § 1 pkt 1 lit. d oraz pkt 3 kpk);
  • oskarżony może nie być obecny podczas przesłuchania danej osoby, a także sąd może w takiej sytuacji przeprowadzić przesłuchanie na odległość (art. 390 § 2 i 3 kpk);
  • w razie zagrożenia dla zdrowia psychicznego pokrzywdzonego organ prowadzący postępowanie albo sąd informuje go o możliwości uzyskania pomocy psychologicznej świadczonej przez wskazane podmioty (art. 10 ust. 2 Ustawy z 28 listopada 2014 r. o ochronie i pomocy dla pokrzywdzonego i świadka).

Zmienione art. 184-185c kpk dotyczą m.in. świadka anonimowego, zwolnienia od złożenia zeznania lub odpowiedzi na pytania osoby pozostającej z oskarżonym w szczególnie bliskim stosunku osobistym, przesłuchania małoletnich. Zgodnie z nowym art. 52a kpk, mając na względzie potrzebę zastosowania wobec pokrzywdzonego art. 147 § 1 kpk (utrwalenie przebiegu czynności protokołowanych za pomocą urządzenia rejestrującego obraz lub dźwięk) w odniesieniu do wymienionych wyżej czynności, organ prowadzący postępowanie karne ustala okoliczności sprawy, w szczególności dotyczące właściwości i warunków osobistych pokrzywdzonego, a także rodzaju i rozmiaru ujemnych następstw przestępstwa. Przed rozpoczęciem takich czynności organ odbiera od pokrzywdzonego oświadczenie, czy chce zastosowania przewidzianych w nich środków, chyba że odebranie oświadczenia jest niemożliwe, zastosowanie określonego środka jest obowiązkowe lub organ prowadzący postępowanie działa na wniosek pokrzywdzonego. Organ bierze pod uwagę oświadczenie pokrzywdzonego. Ponadto jeżeli wątpliwości co do wieku pokrzywdzonego nie da się usunąć, a zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że jest on małoletni, stosuje się do niego przepisy kpk dotyczące małoletnich pokrzywdzonych (art. 49b kpk).

Ustawa obowiązuje od 9 lutego 2021 r.