W Dz.U. z 9 grudnia 2021 r. pod poz. 2270 opublikowano Ustawę z 17 listopada 2021 r. o rodzinnym kapitale opiekuńczym.

Ustawa określa warunki nabywania prawa do rodzinnego kapitału opiekuńczego oraz zasady przyznawania i wypłacania tego kapitału. Kapitał przysługuje obywatelom polskim, a także niektórym cudzoziemcom.

Kapitał przysługuje matce albo ojcu, przez których rozumie się także osobę, która przyjęła dziecko na wychowanie i wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia, na drugie i każde kolejne dziecko w rodzinie, jeżeli dziecko to wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu matki lub ojca.

Ustalenie prawa do kapitału oraz jego wypłata następują na wniosek matki albo ojca. Wniosek składa się do ZUS.

Celem kapitału jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych.

Zasadniczo kapitał przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia, do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dziecko ukończy 36. miesiąc życia.

Kapitał przysługuje w wysokości 500 zł albo 1000 zł miesięcznie na dziecko w rodzinie. Łączna wysokość wypłaconego kapitału nie może być wyższa niż 12 000 zł na dziecko. Postępowanie w sprawie kapitału prowadzi oraz kapitał wypłaca ZUS.

Kapitał nie przysługuje, jeżeli:

  • dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej;
  • rodzic dziecka został pozbawiony władzy rodzicielskiej;
  • członkowi rodziny przysługuje za granicą na dziecko świadczenie o podobnym charakterze do kapitału, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Ustawa w większości obowiązuje od 1 stycznia 2022 r.