W Dz.U. z 17 października 2022 r. pod poz. 2127 opublikowano Ustawę z 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej.

Ustawa dotyczy m.in. odbiorców uprawnionych, czyli odbiorców końcowych, którzy kupują energię elektryczną na potrzeby gospodarstw domowych, a także lokali, pomieszczeń i urządzeń wykorzystywanych na potrzeby mieszkalne z wyłączeniem działalności gospodarczej (art. 2 pkt 1 ustawy).

Z ustawy wynika, że, ustalając taryfę na 2023 r., trzeba będzie uwzględnić taryfy dla poszczególnych grup odbiorców w wysokości na dzień 1 stycznia 2022 r. Podobnie w rozliczeniach z odbiorcami w 2023 r. będą stosowane taryfy zatwierdzone w 2022 r. Preferencje dotyczą maksymalnego zużycia energii elektrycznej w wysokości 2 MWh, ewentualnie 2,6 MWh lub 3 MWh dla niektórych odbiorców (m.in. rolników, posiadaczy Karty Dużej Rodziny, osób niepełnosprawnych itd.). Aby otrzymać cenę z 2022 r., odbiorca musi złożyć podmiotowi uprawnionemu oświadczenie o spełnianiu przez niego określonych warunków.

Odbiorca energii elektrycznej w gospodarstwie domowym otrzyma także dodatek elektryczny. Przysługuje on w przypadku, gdy główne źródło ogrzewania gospodarstwa domowego jest zasilane energią elektryczną i źródło to zostało zgłoszone lub wpisane do centralnej ewidencji emisyjności budynków do 11 sierpnia 2022 r. albo po tym dniu — w przypadku głównych źródeł ogrzewania zgłoszonych lub wpisanych po raz pierwszy do centralnej ewidencji emisyjności budynków. Przez gospodarstwo domowe rozumie się tu:

  • osobę fizyczną samotnie zamieszkującą i gospodarującą (gospodarstwo domowe jednoosobowe) albo
  • osobę fizyczną oraz osoby z nią spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie z nią zamieszkujące i gospodarujące (gospodarstwo domowe wieloosobowe).

Dodatek elektryczny dla gospodarstwa domowego wynosi 1000 zł. W przypadku gdy zużycie energii elektrycznej w gospodarstwie domowym w tym samym miejscu zamieszkania w 2021 r. wyniosło więcej niż 5 MWh, dodatek elektryczny wynosi 1500 zł. Wniosek o wypłatę dodatku elektrycznego składa się do urzędu gminy od 1 grudnia 2022 r. do 1 lutego 2023 r. Wnioski o wypłatę dodatku elektrycznego złożone po 1 lutego 2023 r. pozostaną bez rozpoznania. Dodatek elektryczny wypłaca się do 31 marca 2023 r.

Wójt, burmistrz albo prezydent miasta weryfikuje wniosek o wypłatę dodatku elektrycznego, w szczególności w zakresie zgłoszenia lub wpisania głównego źródła ogrzewania w centralnej ewidencji emisyjności budynków, z możliwością przeprowadzenia wywiadu środowiskowego. Przyznanie dodatku elektrycznego nie wymaga wydania decyzji administracyjnej, ale wymaga jej odmowa przyznania, uchylenie oraz rozstrzygnięcie w sprawie nienależnie pobranego dodatku elektrycznego.

Ważne obowiązki dla instytucji kultury określono w art. 37 ustawy. Wynika z niego, że kierownicy jednostek sektora finansów publicznych, o których mowa w art. 9 pkt 1–2a, 6–9, 11–13 Ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (czyli m.in. państwowe i samorządowe instytucje kultury), od 1 grudnia 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. podejmują działania w celu realizacji obowiązkowego celu zmniejszenia całkowitego zużycia energii elektrycznej w zajmowanych budynkach lub częściach budynków oraz przez wykorzystywane urządzenia techniczne, instalacje i pojazdy w danym okresie w wymiarze określonym we wzorze:

CelZZEE22 = (ZEE / 12) × 10%

– gdzie ZEE oznacza średnioroczne zużycie energii elektrycznej w latach 2018–2019.

Natomiast od 1 stycznia 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. dyrektor instytucji kultury podejmie te same działania, ale w wymiarze określonym we wzorze:

CelZZEE23 = ZEE22 × 10%

– gdzie ZEE22 oznacza zużycie energii elektrycznej w 2022 r.

Poza tym dyrektor instytucji kultury przekazuje do Prezesa URE raport z realizacji celu obniżenia zużycia energii elektrycznej do 31 marca roku następującego po roku, którego dotyczy obowiązek.

Do całkowitego zużycia energii elektrycznej nie wlicza się zużycia:

  • w budynkach wykorzystywanych na potrzeby obronności państwa;
  • przez urządzenia techniczne i instalacje zapewniające ciągłość działania infrastruktury informatycznej jednostek sektora finansów publicznych;
  • obiektów stanowiących infrastrukturę krytyczną ujętą w jednolitym wykazie obiektów, instalacji, urządzeń i usług wchodzących w skład infrastruktury krytycznej z podziałem na systemy.

Prezes URE udostępni wzór formularza raportu w BIP Urzędu Regulacji Energetyki.

Co istotne, za niedopełnienie tych obowiązków przez kierowników jednostek grozi kara pieniężna, którą ustala w decyzji Prezes URE. Przy czym maksymalna kara nie może przekraczać 20 000 zł.

Ustawa obowiązuje od 18 października 2022 r., z wyjątkiem:

  • art. 37 ust. 1 i 2 oraz art. 38 ust. 1 pkt 3 ustawy, czyli działań w celu obniżenia zużycia energii podejmowanych od 1 do 31 grudnia 2022 r. i kar za niedopełnienie obowiązków w tym zakresie, które obowiązują od 1 grudnia 2022 r.;
  • art. 37 ust. 3 i 4 oraz art. 38 ust. 1 pkt 4 ustawy, czyli działań w celu obniżenia zużycia energii podejmowanych od 1 stycznia do 31 grudnia 2023 r. i kar za niedopełnienie obowiązków w tym zakresie, które wejdą w życie 1 stycznia 2023 r.