Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: KIS) w interpretacji indywidualnej z 12 lutego 2024 r. (sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.869.2023.2.IR) odniósł się do ważnej kwestii dotyczącej większości instytucji kultury. Chodzi o możliwość złożenia korekty zeznania podatkowego PIT w celu odliczenia kosztów uzyskania przychodów w wysokości 50% przychodów z tytułu praw autorskich.
Ośrodek kultury planuje podpisać umowę o dzieło z artystą, który ma wykonać kopię obrazu (ikony), za wynagrodzeniem około 6000 zł.
Czy w takiej sytuacji można zastosować 50% kosztów uzyskania przychodów i potraktować tę kopię obrazu jako wykonanie autorskie?
Jaką umowę trzeba podpisać z artystą, który podczas koncertu wykonuje swoje utwory lub swoje utwory i covery utworów innych artystów, jeżeli dany występ nie jest jednym z wielu z trasy koncertowej artysty, a repertuar dobierany jest pod ten konkretny koncert odbywający się w instytucji (załącznikiem do umowy jest wtedy scenariusz koncertu, czyli repertuar)?
Czy możliwe jest określenie ram — w przypadku jakich koncertów i innych występów scenicznych należy stosować umowy-zlecenia z 20% i 50% kosztami uzyskania przychodu, a w jakich umowy o dzieło z 20% i 50% kosztami uzyskania przychodu?
Archeolog zatrudniony w muzeum — w ramach dotacji MKiDN — realizuje projekt na podstawie oskładkowanej umowy o dzieło. Umowa przewiduje sporządzenie sprawozdań dla konserwatora zabytków i Narodowego Instytutu Dziedzictwa z przeprowadzonych badań archeologicznych. Badania wykonały firmy lub osoby fizyczne na podstawie odrębnych umów zawartych z muzeum (np. przeprowadzenie kwerendy, opracowanie materiałów za pomocą lidara, opracowanie geolokacji fotografii, przeprowadzenie badań powierzchniowych, opracowanie numerycznego modelu terenu badań, wykonanie autorskiej analizy geomorfologicznej obszarów). Posiłkując się tymi badaniami, wnioskami i opisem sporządzonym przez firmy i osoby fizyczne, archeolog sporządza wymagane prawem sprawozdanie dla konserwatora zabytków.
Czy takich czynności dotyczy prawo autorskie, a więc czy można zastosować koszty uzyskania w wysokości 50%?
- Przedmiotem prawa autorskiego jest tylko taka działalność twórcza, która prowadzi do powstania konkretnego utworu korzystającego z ochrony praw autorskich
- Podstawowym warunkiem zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów w ramach stosunku pracy jest to, aby przedmiotem umowy o pracę było powstanie utworu
- Niezbędne jest przyjęcie tego utworu przez pracodawcę, gdyż oznacza to ustawowe lub umowne rozporządzenie prawem autorskim na rzecz pracodawcy
Muzeum zatrudnia na umowę o pracę archeologa. W ramach jego zakresu obowiązków wchodzą takie czynności, jak: przygotowywanie dokumentacji badań archeologicznych oraz prowadzenie tych badań. Dodatkowo ze środków pozyskanych na konkretne zadania archeolog wykonuje także inne prace w ramach umowy o dzieło z 50% kosztami uzyskania przychodu z tytułu przeniesienia praw autorskich, np. redakcję naukową publikacji książkowej z korektą językową wyników badań archeologicznych.
Czy wynagrodzenia z umów o dzieło z przeniesieniem praw autorskich zawarte z własnym pracownikiem są zwolnione z obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz na Fundusz Pracy?
Biblioteka organizuje spotkania autorskie z aktorami, dziennikarzami, autorami książek. Przedmiotem tych spotkań są programy, występy, monodramy według autorskiego scenariusza bądź promocja książek. Wynagrodzenie dla występującego biblioteka wypłaca z reguły na podstawie rachunku do umowy o dzieło.
Jakie koszty uzyskania przychodu należy zastosować w takiej sytuacji?
- Od 19 lipca 2018 r. obowiązuje poszerzona lista działalności, z których przychody pomniejsza się o koszty w wysokości 50% przychodu
- Znowelizowaną listę działalności stosuje się do przychodów uzyskanych od 1 stycznia 2018 r.
- Twórca może zrezygnować ze stosowania kosztów autorskich, składając pracodawcy lub zleceniodawcy, jako płatnikowi, odpowiednie oświadczenie
- Od 1 stycznia 2018 r. obowiązują rewolucyjne zmiany w ustawach o podatkach dochodowych
- Wśród zmian m.in. podwyższenie limitów zwolnień przedmiotowych od podatku dochodowego od osób fizycznych oraz kosztów autorskich
- Instytucje kultury nie zapłacą zaliczki na podatek dochodowy do wysokości 1000 zł należnego podatku od początku roku
Czy prowadzenie lekcji muzealnych (wcześniej przygotowanych, powtarzalnych) oraz oprowadzanie po muzeum można zaliczyć do prac twórczych i zastosować koszty uzyskania przychodów ze stosunku pracy w wysokości 50%?
Instytucje artystyczne, takie jak opery, teatry czy filharmonie, zatrudniają m.in. na podstawie umowy o pracę członków orkiestry, tancerzy i śpiewaków, wykonujących obowiązki w ramach 5-dniowego tygodnia pracy (próby i przedstawienia lub koncerty). Zakres pracy tych osób obejmuje często czynności związane z ćwiczeniami oraz wykonaniami artystycznymi, w trakcie których powstają autorskie prawa pokrewne nabywane przez pracodawcę. Wynagrodzenie za pracę oraz koszty jego uzyskania są rozliczane miesięcznie.
Problem dotyczy kosztów uzyskania przychodów w wysokości 50% przychodu, o których mowa w art. 22 ust. 9 pkt 3 Ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: updof). W tej kwestii instytucje kultury postępują dwojako.
Część instytucji uważa, że właściwe jest stosowanie 50% kosztów uzyskania przychodów, które przysługuje artystom wykonawcom nie tylko za przedstawienia, ale również i za próby, które są utworami w rozumieniu art. 1 Ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej: prawo autorskie).
Natomiast zgodnie z drugim stanowiskiem o możliwości stosowania kosztów 50% z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich decyduje wyłącznie fakt uzyskania przychodu jako wynagrodzenia za wykonanie czynności będącej przedmiotem prawa autorskiego. Jeśli pracownik wykonuje swoje obowiązki na podstawie jednej umowy o pracę i są to czynności zarówno chronione prawem autorskim, jak i te niebędące jego przedmiotem, to z umowy tej powinno wynikać, jaka część wynagrodzenia obejmuje wynagrodzenie z tytułu korzystania z prawa autorskiego, a jaka część dotyczy pozostałych czynności. Takie rozróżnienie pracy, jak również czytelne jej dokumentowanie, daje podstawę do zastosowania kosztów 50%. Zatem podwyższone koszty uzyskania przychodów mogą być zastosowane jedynie w odniesieniu do wykonań artystycznych. Próby i ćwiczenia nie są artystycznym wykonaniem utworu.
Które stanowisko jest prawidłowe?
Samorządowa instytucja kultury, zgodnie ze swoim statutem, realizuje swoje zadania m.in. poprzez organizację koncertów muzycznych. Z wykonawcami instytucja zawiera umowy o dzieło bez przeniesienia praw autorskich. Zespoły podczas koncertów wykonują własne utwory (są autorami tekstów i muzyki), ale zdarza się również, że wykonawcy-amatorzy wykonują tzw. covery, czyli interpretacje istniejących utworów muzycznych, których nie są autorami, a tylko artystami wykonawcami. Z art. 22 ust. 9 pkt 3 Ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: updof) wynika, że 50% koszty uzyskania przychodów stosuje się z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami.
Czy w tych przypadkach instytucja kultury może naliczyć zespołom koszty uzyskania przychodu w wysokości 50%?