Lekturę najbardziej znanej powieści Elizy Orzeszkowej podczas Narodowego Czytania 2023 ogłosił 6 czerwca br., w dniu 182. urodzin pisarki, Prezydent RP. Wydarzenie, zainicjowane i organizowane przez Kancelarię Prezydenta PR przy wsparciu Narodowego Centrum Kultury, odbędzie się tradycyjnie w warszawskim Ogrodzie Saskim.

W specjalnym liście Andrzej Duda zaprosił do włączenia się we wspólne czytanie dzieła z kanonu polskiej literatury oraz ogłosił datę wielkiego finału tegorocznej akcji. Będzie to sobota, 9 września br.

W liście Prezydent zwrócił uwagę na walory tegorocznej lektury: barwny język, wspaniałe krajobrazy, komizm sytuacyjny i pełne humoru dialogi. Jak napisał Prezydent, jest to książka nastrojowa, napisana barwnym językiem, a zarazem donośna i sugestywna w swoim patriotycznym przesłaniu.

Nad Niemnem to najbardziej znana powieść Elizy Orzeszkowej. Powstawała w latach 1886–1887, a w formie książki ukazała się w 1888 r. Ze względu na barwne opisy, wyrazistych bohaterów i odwołania historyczne dzieło porównywano do Mickiewiczowskiego Pana Tadeusza. Żadna inna książka pisarki nie została tak entuzjastycznie przyjęta przez recenzentów. Chwalono m.in. sprawne połączenie dydaktyzmu z walorami artystycznymi i przemyślaną kompozycję utworu. Nad Niemnem cieszyło się popularnością wśród kolejnych pokoleń czytelników. To jeden najważniejszych utworów literatury polskiej podejmujący tematykę Powstania Styczniowego, którego 160-lecie obchodzone jest w 2023 r.

Na stronie Kancelarii Prezydenta dostępny jest już formularz, który umożliwia rejestrację udziału w tegorocznej edycji Narodowego Czytania poprzez organizację lokalnych wydarzeń w Polsce i na całym świecie. Warto pamiętać, aby przez formularz nie rejestrować tego samego wydarzenia kilka razy. Dotyczy to także sytuacji, w której to samo wydarzenie współorganizuje kilka instytucji. W formularzu należy wpisać nazwę organizatora, miejscowość, adres, określić miejsce wydarzenia, podać dokładną datę oraz godzinę jego rozpoczęcia i zakończenia, a także krótki opis akcji.

Akcję Narodowego Czytania organizuje Prezydent RP od 2012 r. Została zainicjowana przez Bronisława Komorowskiego wspólną lekturą Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. Podczas następnych edycji przeczytano: dzieła Aleksandra Fredry, Trylogię Henryka Sienkiewicza, Lalkę Bolesława Prusa, Quo Vadis Henryka Sienkiewicza, Wesele Stanisława Wyspiańskiego, Przedwiośnie Stefana Żeromskiego, polskie nowele, Balladynę Juliusza Słowackiego, Moralność Pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej oraz Ballady i romanse Adama Mickiewicza.