W Dz.U. z 20 marca 2015 r. pod poz. 397 opublikowano Ustawę z 20 lutego 2015 r. o rzeczach znalezionych.

Określa ona:

  • postępowanie z rzeczami o wartości historycznej, naukowej lub artystycznej,
  • obowiązki i prawa znalazcy oraz przechowującego,
  • postępowanie w sprawach odbierania zawiadomień o znalezieniu rzeczy, przyjmowania i przechowania rzeczy znalezionych oraz poszukiwania osób uprawnionych do ich odbioru.

Przepisów ustawy nie stosuje się, co zrozumiałe, do zabytków archeologicznych.
Dla instytucji kultury ważne są te przepisy ustawy, które dotyczą rzeczy o wartości historycznej, naukowej lub artystycznej.

W przypadku przypuszczenia, że rzecz znaleziona ma taką właśnie cechę, starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania znalazcy lub miejsce znalezienia rzeczy, w ciągu 7 dni od powzięcia wiadomości o znalezieniu rzeczy zawiadamia właściwego miejscowo wojewódzkiego konserwatora zabytków. Po dokonaniu określonych w ustawie czynności, konserwator angażuje państwowe lub samorządowe instytucje kultury.

Jak wynika z art. 24 i 25 ustawy, w przypadku gdy rzecz znaleziona jest zabytkiem lub materiałem archiwalnym:

  • wówczas wojewódzki konserwator zabytków, w drodze decyzji, oddaje ją na przechowanie właściwemu ze względu na rodzaj rzeczy znalezionej muzeum państwowemu albo samorządowemu, bibliotece, dla której organizatorem jest minister, kierownik urzędu centralnego albo jednostka samorządu terytorialnego, albo archiwum państwowemu i staje się ona własnością Skarbu Państwa,
  • następnie muzeum albo biblioteka, którym rzecz została oddana na przechowanie, występują do właściwego starosty o przeniesienie własności tej rzeczy w drodze umowy.

Zmieniły się też przepisy Ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej: kc). Jak wynika z art. 187 § 2 kc, rzecz znaleziona będąca zabytkiem lub materiałem archiwalnym po upływie terminu do jej odebrania przez osobę uprawnioną staje się własnością Skarbu Państwa. Inne rzeczy znalezione stają się własnością powiatu po upływie terminu do ich odbioru przez znalazcę.

Ustawa wprowadza też zmiany do Ustawy z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Dodano do niej m.in. rozdział 2a, który dotyczy krajowego rejestru utraconych dóbr kultury. Rejestr ten prowadzi Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wpisuje się do niego rzeczy ruchome będące:

  • zabytkami wpisanymi do rejestru,
  • muzealiami wpisanymi do inwentarza muzealiów,
  • materiałami bibliotecznymi należącymi do narodowego zasobu bibliotecznego; chodzi tu o dokumenty zawierające utrwalony wyraz myśli ludzkiej, przeznaczone do rozpowszechniania, niezależnie od nośnika fizycznego i sposobu zapisu treści, a zwłaszcza: dokumenty graficzne (piśmiennicze, kartograficzne, ikonograficzne i muzyczne), dźwiękowe, wizualne, audiowizualne i elektroniczne,
  • materiałami archiwalnymi

– utraconymi przez właściciela w wyniku popełnienia czynu zabronionego.

Przepisy te stosuje się do rzeczy ruchomych utraconych w wyniku czynu zabronionego popełnionego po 21 czerwca 2015 r.

Ustawa wejdzie w życie 21 czerwca 2015 r.