W M.P. z 14 września 2020 r. pod poz. 800 opublikowano Komunikat MKiDN z 10 września 2020 r. o podjęciu przez Radę Ministrów uchwały zmieniającej uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego „Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa”.

Zgodnie z komunikatem z 20 sierpnia 2020 r. Rada Ministrów podjęła uchwałę zmieniającą uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego „Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa” (dalej: program). Zmiany w programie stosuje się od 20 sierpnia 2020 r.

Chodzi o ustanowienie Biblioteki Narodowej instytucją odpowiedzialną za przygotowanie, wdrożenie i realizację dodanego do programu — głównie ze względu na wystąpienie COVID-19 i ogłoszenie stanu epidemii — priorytetu 4: Udostępnienie publikacji w formatach cyfrowych. Jego głównym celem ma być uatrakcyjnienie zasobów cyfrowych dla użytkowników, w tym uczniów i nauczycieli.

Jako cele szczegółowe priorytetu określono:

  • zwiększenie dostępu do publikacji niezbędnych do prowadzenia nauczania, przy wykorzystaniu metod i technik kształcenia na odległość;
  • wzrost dostępności zasobów nauki i kultury przez zwiększenie liczby publikacji dostępnych online w różnych formatach.

Jak wynika z nowego brzmienia programu, w ramach priorytetu 4 BN ma zrealizować zadania:

  1. udostępnienie w sieci audiobooków lektur i literatury dla dzieci i młodzieży, w tym zakup licencji. BN przy udziale podmiotów zewnętrznych dostarczy na potrzeby szkół, uczniów i nauczycieli audiobooki lektur i literatury dla dzieci, młodzieży i nauczycieli. Dla przygotowania audiobooków publikacji, które do tej pory nie zyskały tej formy udostępniania, zostanie przygotowana szybka ścieżka produkcji angażująca środowisko aktorskie, które w związku z odwołaniem wydarzeń artystycznych i widowiskowych ponosi obecnie straty. Audiobooki będą dostępne zarówno z poziomu przeglądarki internetowej komputera, jak również urządzeń mobilnych, co pozwoli na dotarcie tych treści do jak najszerszego grona odbiorców;
  2. przygotowanie i udostępnienie w sieci kolekcji e-booków publikacji z domeny publicznej. Na podstawie zdigitalizowanych zbiorów prezentowanych w cyfrowej BN Polona zostaną przygotowane e-booki w formatach MOBI, EPUB i PDF, co pozwoli na dostęp do publikacji z domeny publicznej na czytnikach książek. Publikacje w tych formatach będzie można pobrać z Polony za darmo bez konieczności logowania i po pobraniu korzystać z nich bez konieczności posiadania dostępu do Internetu;
  3. digitalizacja i udostępnienie w Polonie w postaci kolekcji tematycznych materiałów pomocniczych dla szkół pozwalających na prowadzenie zajęć online. Obecnie w Polonie znajduje się ponad 3 255 000 obiektów cyfrowych. Wszystkie materiały będą dostępne za darmo bez konieczności logowania. BN będzie zasięgała opinii MEN lub wskazanego eksperta w zakresie potrzebnych treści;
  4. digitalizacja i udostępnienie w cyfrowej wypożyczalni międzybibliotecznej książek i czasopism naukowych Academica najnowszych publikacji naukowych, jako materiałów dydaktycznych na potrzeby szkolnictwa wyższego. Dzięki systemowi elektronicznych wypożyczalni międzybibliotecznych użytkownicy bibliotek mają możliwość natychmiastowego dostępu do współczesnych publikacji ze wszystkich dziedzin wiedzy z poszanowaniem przepisów prawa autorskiego. W ramach tego zadania możliwe będzie opracowanie metadanych i digitalizacja udostępnienia instytucjom naukowym, które prowadzą działalność badawczą również w czasie epidemii, cyfrowych kopii najnowszych publikacji naukowych ze szczególnym uwzględnieniem czasopism naukowych;
  5. zakup licencji do publikacji chronionych majątkowymi prawami autorskimi i udostępnienie ich w sieci w formatach pozwalających na ich wykorzystanie online. Publikacje te zostaną zdigitalizowane i udostępnione za pośrednictwem Polony za darmo również w formatach pozwalających na korzystanie z nich na czytnikach (EPUB, MOBI, PDF). W ramach tego zadania planowany jest zakup licencji przede wszystkim do:
    • publikacji niezbędnych do wykorzystania przez nauczycieli i uczniów do kształcenia na odległość, n publikacji niebędących obecnie w sprzedaży lub których nakład został wyczerpany, a w związku z ograniczeniami w dostępie do bibliotek i ograniczeniu handlu detalicznego artykułami księgarskimi są trudno dostępne,
    • innych najnowszych publikacji, które powinny zostać szeroko udostępnione w sieci;
  6. prace rozwojowe i utrzymaniowe związane z przygotowaniem Polony do dystrybucji publikacji elektronicznych w różnych formatach. Ograniczenia w dostępie do bibliotek związane ze stanem epidemii sprawiły, że Polona stała się jednym z najważniejszych miejsc w polskim Internecie, w którym bez konieczności logowania i za darmo można korzystać z największej bazy publikacji online. W związku z proponowanymi działaniami, o których mowa wyżej w pkt 1-5, wykorzystanie tego serwisu będzie rosło i stanie się on jednym z głównych narzędzi do dystrybucji publikacji elektronicznych. Dlatego konieczne jest przeprowadzenie niezbędnych prac rozwojowych, które zapewnią stabilność systemu i jego efektywne wykorzystanie.

Na wykonanie zadań w ramach priorytetu 4 programu BN otrzyma dotację z budżetu państwa. Zadanie musi zostać zrealizowane do 31 grudnia 2020 r.

Treść programu zamieszczono w BIP na stronie MKiDN, w zakładce Legislacja, w części Programy wieloletnie.