W Dz.U. z 25 maja 2021 r. pod poz. 954 opublikowano Ustawę z 15 kwietnia 2021 r. o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej.

Zmiana polega na wprowadzeniu do Ustawy z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 710) nowego art. 108a, zgodnie z którym, kto wprowadza na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dobro kultury określone w części A załącznika do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/880 z 17 kwietnia 2019 r. w sprawie wprowadzania i przywozu dóbr kultury (Dz. Urz. UE L 151 z 7 czerwca 2019, s. 1), dalej: rozporządzenie 2019/880, wyprowadzone z terytorium państwa niebędącego członkiem Unii Europejskiej, w którym dobro kultury powstało lub zostało odkryte, z naruszeniem przepisów ustawowych lub wykonawczych tego państwa — podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do dwóch lat.

W przypadku mniejszej wagi — sprawca podlega grzywnie. Sąd może orzec przepadek dobra kultury, chociażby nie stanowiło ono własności sprawcy.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 rozporządzenia 2019/880, wprowadzanie dóbr kultury, o których mowa w części A załącznika, które zostały wyprowadzone z terytorium kraju, w którym powstały lub zostały odkryte, z naruszeniem przepisów ustawowych i wykonawczych tego kraju — jest zabronione. Organy celne i właściwe organy podejmują wszelkie odpowiednie środki w przypadku próby wprowadzenia tych dóbr kultury.

W części A załącznika do rozporządzenia 2019/880 wymieniono:

  • rzadkie kolekcje i okazy zoologiczne, botaniczne, mineralogiczne i anatomiczne oraz przedmioty o wartości paleontologicznej;
  • dobra związane z historią, w tym historią nauki i techniki, historią wojskowości i historią społeczną, z życiem krajowych przywódców, myślicieli, naukowców i artystów oraz z ważnymi dla danego kraju wydarzeniami;
  • przedmioty pochodzące z wykopalisk archeologicznych (w tym legalnych i nielegalnych) lub z odkryć archeologicznych na lądzie lub pod wodą;
  • elementy zabytków artystycznych lub historycznych albo stanowisk archeologicznych, które zostały rozczłonkowane (liturgiczne ikony i posągi, nawet wolnostojące, są uważane za należące do tej kategorii dóbr kultury);
  • antyki mające ponad sto lat, takie jak inskrypcje, monety i grawerowane pieczęcie;
  • przedmioty o wartości etnograficznej;
  • przedmioty o wartości artystycznej, takie jak: obrazy, malarstwo i rysunki wykonane wyłącznie ręcznie na dowolnym podłożu i przy użyciu dowolnych materiałów (z wyjątkiem wzorów przemysłowych i artykułów przemysłowych zdobionych ręcznie); oryginalne posągi i rzeźby z dowolnych materiałów; oryginalne ryciny, druki i litografie; oryginalne asamblaże i kompozycje z dowolnych materiałów;
  • rzadkie manuskrypty i inkunabuły;
  • stare książki, dokumenty i publikacje o szczególnym znaczeniu (historycznym, artystycznym, naukowym, literackim itp.), pojedynczo lub w zbiorach;
  • znaczki pocztowe, skarbowe i podobne, pojedynczo lub w zbiorach;
  • archiwa, w tym fonograficzne, fotograficzne i kinematograficzne;
  • artykuły meblarskie mające ponad sto lat i dawne instrumenty muzyczne.

Rozpoznawanie, wykrywanie i zwalczanie przestępstw i wykroczeń w tym zakresie należy do zadań naczelnika urzędu celno-skarbowego.

Ustawa obowiązuje od 9 czerwca 2021 r.